Sa tulong ng Department of Science and Technology (DOST), isang bakuna para sa mga tilapia ang dinebelop ng Trinity University of Asia (TUA) kasama ang Santeh Feeds Corporation upang matulungang malunasan ang mga impeksyon sa industriya ng tilapia dala ng mga bakterya.
Sa ilalim ng programang Collaborative Research and Development to Leverage Philippine Economy (CRADLE) ng DOST, ang proyektong, “Use of Fish Oral Vaccine in Tilapia Aquaculture System,” ay nakapagdebelop ng fish oral vaccine upang tugunan ang mga impeksyon dulot ng bakteryang ‘Motile Aeromonad Septicemia’ o MAS. Kada taon, umaabot sa 50% ng 600 milyong ‘fingerlings’ ang namamatay sa lawa ng Taal dahil sa nasabing impeksyon at iba pang mga dahilan.
Ayon sa namumuno ng proyekto mula sa TUA na si Dr. Anacleto M. Argayosa, sinimulan ang pagdebelop ng oral vaccine upang makatulong sa pagpapataas ng produksyon ng isda. Ang bakuna ay makatutulong din sa mas maayos na pamamahala sa kalusugan ng mga isda at mapigilan ang banta ng ‘zoonotic infection’ galing sa mga patoheno.
Hindi tulad ng mga bakunang karaniwang nagagamit sa pamamaraan ng pagturok, ang oral vaccine ay mas madaling gamitin dahil maaari itong ihalo sa pagkain ng isda tuwing ‘mass immunization’ ng mga ito.
Ang tilapia ay kilala bilang isa sa mga abot-kayang isdang nabibili sa bansa. Umaabot sa halos P24 bilyon ang benta nito kada taon. Dahil dito, nakapag-aambag ito sa paglago ng ekonomiya at seguridad sa pagkain. Ang Pilipinas ay kilala sa buong mundo bilang isa sa mga pinakamalaking prodyuser ng tilapia ngunit dahil sa mga impeksyon dulot ng iba’t ibang bakterya, ang pagtaas ng pagkamatay ng tilapia ay naobserbahan.
Ang fish oral vaccine na tinawag na “Fishvax Aero” ay ipinadala sa Laguna at Batangas. Sa matagumpay nitong pag-aaral, ang tinamong 50% ‘relative percent survival’ o RPS ng mga nasuring fingerlings sa San Luis, Batangas ay nagpakita ng magandang resulta sa aplikasyon ng Fishvax Aero para sa pangalawa pa nitong dosis.
Sa pagtatapos ng proyekto, irerekomenda nitong magsagawa ng isang polisiya tungkol sa paggamit ng fish oral vaccine. Ang teknolohiyang ito ay inaasahang makatutulong sa mga mangingisda at sa industriya ng akwakultura sa bansa.
A free asynchronous course series on cave biodiversity was recently launched through the collaboration of the Philippine Council for Agriculture, Aquatic and Natural Resources Research and Development of the Department of Science and Technology (DOST-PCAARRD) and the University of the Philippines Los Baños (UPLB). The series aims to enhance public knowledge and conservation efforts concerning the unique and diverse ecosystems found within CALABARZON’s cave ecosystems.
Specifically, the free course series was made possible by DOST-PCAARRD in partnership with the Niche Center for the Regions Research and Development Program on Center for Caves Ecosystems Research (NICER CAVES) of the UPLB Museum of Natural History (UPLB MNH).
This course series hosted by DOST-PCAARRD Advanced Learning Management System (PALMS) is designed to be fully accessible online, allowing participants of all ages across the country to learn at their own pace. Interested participants can visit and enroll through the PALMS website at palms.pcaarrd.dost.gov.ph.
NICER CAVES program serves as a center for the research and development of cave biodiversity assessment and conservation. For over three years, NICER CAVES has conducted field assessments, published data, and provided trainings to local government units (LGUs), state universities and colleges (SUCs) within CALABARZON.
The course highlights cave conservation measures given the threat of human activities and environmental changes affecting the rich resources of the Philippines, which includes 3,000 cave systems teeming with unique species. As an overview, the course on cave biodiversity will cover six topics focusing on introduction to caves, cave flora and herbarium techniques, cave fauna, cave arthropods, cave microorganisms (fungi and bacteria), and cave protection and resources.
This wide array of topics will be taught by a pool of experts and curators from the UPLB MNH and the Department for Environment and Natural Resources (DENR), which includes Ms. Marnelli S. Alviola, Dr. Rosemarie Laila Areglado, Ms. Maria Niña Rica T. Cantalejo, For. Jefferson G. Cruz, Dr. Loucel Cui, Dr. Anna Pauline O. de Guia, Dr. Marian P. de Leon, Dr. Aimee Lynn B. Dupo, Ms. Camille Faith D. Duran, Dr. Decibel F. Eslava, Mr. Orlando L. Eusebio, Dr. Ronilo Jose D. Flores, Dr. Juan Carlos T. Gonzales, Dr. Juan Miguel R. Guotana, For. Annalee S. Hadsall, Asst. Prof. Ivy Amor F. Lambio, Dr. Ireneo I. Lit, Jr., Mr. Christian C. Lucañas, Dr. Jenielyn T. Padrones, Ms. Maria Regina Regalado, Dr. Noel G. Sabino, For. Michelle A. San Pascual, and Mr. Lou Gene B. Sibal.
DOST-PCAARRD, VSU, ViCARP, and CMIs officials and staff. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
The Philippine Council for Agriculture, Aquatic and Natural Resources Research and Development of the Department of Science and Technology (DOST-PCAARRD) visited the Visayas State University (VSU) to celebrate the inauguration of upgraded research facilities and the turnover of information and communications technology (ICT) equipment. The initiative highlights the collaborative efforts to enhance research and development (R&D) in the agriculture, aquatic, and natural resources (AANR) sector.
The event was attended by DOST-PCAARRD Executive Director Reynaldo V. Ebora, VSU President Prose Ivy G. Yepes, VSU Vice President for Research Extension and Innovation Santiago T. Peña, Jr., along with DOST-PCAARRD key officials namely, Institution Development Division (IDD) Director Fezoil Luz C. Decena, Crops Research Division (CRD) Director Leilani D. Pelegrina, Forestry and Environment Research Division (FERD) Director Nimfa K. Torreta, Livestock Research Division (LRD) Senior Science Research Specialist Ronilo O. De Castro, Management Information Systems Division (MISD) Information Systems Analyst II Rick Adrian A. Mulimbayan, and other staff.
DOST-PCAARRD Executive Director Reynaldo V. Ebora delivering his keynote speech. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
The facilities inaugurated include the upgraded Horticulture Plant Tissue Culture Laboratory led by Dr. Catherine Arradaza. The facility enables the micropropagation of different bamboo species and supports research and income-generating activities through the commercialization of tissue culture-derived planting materials. It is set to significantly advance research in bamboo horticulture and provide high-quality bamboo planting materials to farmers and stakeholders. This undertaking is one of several efforts in bamboo micropropagation supported by the Council, through FERD.
Renovated plant tissue culture laboratory of the Department of Horticulture for bamboo micropropagation. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
Another facility inaugurated was the DOST-PCAARRD-VSU SemenLAB: Semen Laboratory Applications and Biotechnology, headed by Dr. Santiago T. Peña, Jr. This facility is expected to enhance the research capability of VSU and provide laboratory services for the swine industry on semen quality evaluation and cryopreservation, which is vital in improving livestock productivity and production efficiency, and genetic conservation initiatives.
In addition, the SemenLAB will also serve as a training facility for advanced education programs in reproductive physiology and animal breeding. DOST-PCAARRD, through LRD, is actively promoting and encouraging the swine industry to tap the services of the laboratory.
The VSU SemenLAB - dedicated for semen quality evaluation and cryopreservation. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
Moreover, through acquisition and deployment, ICT equipment were turned over to the Consortium Member Institutions (CMIs) of the project, “Enhancement of Visayas Consortium for Agriculture, Aquatic and Natural Resources Program (ViCARP) and its CMIs’ internet connectivity,” being led by Engr. Sean O. Villagonzalo.
The collaborating CMIs include the Biliran Province State University (BiPSU), Southern Leyte State University (SLSU), Eastern Samar State University (ESSU), Eastern Visayas State University (EVSU), Northwest Samar State University (NwSSU), Samar State University (SSU), University of Eastern Philippines (UEP), VSU, and DOST Region 8.
This project expects to improve project management and collaboration across various research initiatives in the region. The upgraded ICT infrastructure will facilitate better coordination and monitoring of DOST- and DOST-PCAARRD-funded projects, thereby enhancing their efficiency and effectiveness.
Turnover of the ICT equipment to ViCARP and its CMIs. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
The soft launching of the Beneficials and Biocontrol Laboratory or B2L (pronounced as ‘beetle’) was also done. This laboratory was built under the project, “Upgrading of a Mass Production Facility for Biological Control Agents to Support Sustainable Pest Management of Coconut and Intercrops in Eastern Visayas,” led by Dr. Justine Bennette H. Millado.
The laboratory supports sustainable pest management of coconut hybrids and intercrops by providing the necessary facility for rearing, testing, mass production, and molecular analysis of biological control agents against coconut insect pests. The upgraded facility will significantly enhance the region's capacity to effectively manage agricultural pests.
The Abaca Pest Laboratrory to be upgraded. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
Two ongoing projects under the Coconut Hybridization Program (CHP) Research component of the Coconut Farmers and Industry Development Plan (CFIDP) were also visited by the team. The project, “Evaluation and Development of Biological and Biorational Control Agents for Sustainable Management of APW and other Important Pests Affecting Hybrid Coconuts in Eastern Visayas,” focuses on enhancing and sustaining the management of Asiatic palm weevil (APW) and other important pests of coconut with biological and biorational control agents in Eastern Visayas. Likewise, the second project, “Development and Evaluation of Soil Fertility and Nutrient Management Strategies For Hybrid Coconut Farming in Eastern Visayas,” aims to develop a holistic and effective fertilization program for hybrid coconut production in Eastern Visayas.
The upgraded Beneficials and Biocontrol Laboratory (B2L) to support sustainable pest management of coconut hybrids and intercrops. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
The abaca pest laboratory to be upgraded was also visited. This laboratory would greatly contribute in identifying pests infecting abaca and provide strategies in managing them.
Dr. Ebora emphasized the importance of partnership and collaboration in his keynote speech, highlighting the role of these upgraded facilities in advancing scientific research and technological development in the AANR sector. This event underscores DOST-PCAARRD and VSU's commitment to leveraging scientific advancements to address challenges in the AANR sector, contributing to national food security and economic growth.
Dr. Ebora visits the nursery of one of CHP's projects. (Image credit: VSU, DOST-PCAARRD)
Upang maisaayos ang ninanais na pakain sa mga ‘cultured anguillid eels’ o igat, isang ‘floating eel feed’ ang nadebelop ng University of the Philippines Visayas (UPV) sa gitna ng tumataas na pangangailangan para rito.
Ang pakaing nadebelop ay tumutulong sa mga ‘glass eels’ upang maiwasan ang mga sakit dala ng pagpapakain ng ‘live plankton feed’ at tinadtad na laman ng isda kung saan maaaring makaapekto sa buong nursery culture operations ng mga igat. Ang mga sangkap sa pakain ay praktikal at lokal na makikita sa Pilipinas upang madali itong magamit ng mga tagapag-alaga ng igat.
Sa pangunguna ni Ginoong Fredson H. Huervana ng Institute of Aquaculture, College of Fisheries and Ocean Sciences sa UPV, ang teknolohiyang ito ay resulta ng proyektong, ”Development of Brackishwater Nursery Culture Systems for Tropical Anguillid Eel Anguilla marmorata in the Philippines.”
Ang paggamit ng floating glass eel feed ay mabuti para sa akwakultura ng mga igat dahil mas nakatutulong ito upang biswal na mapag-aralan ang kalagayan at kondisyon ng mga igat. Madali ring mao-obserbahan at maihihiwalay ang mga igat na may sakit at impeksyon kaya mas maiiwasan nito ang posibleng pagkalat ng sakit sa ‘culture system.’
Ayon sa mga tauhan ng proyekto, itinuturing na ‘Billion US-dollar Industry’ ang kalakalan ng igat. Ang Pilipinas ay isa sa mga pangunahing tagapag-export ng igat na ginagamit sa akwakultura sa silangang bahagi ng Asya.
Sa mga panibagong legal na patakaran sa ilalim ng Fisheries Administrative Order 242, pinapayagan lamang ang pag-export ng mga batang igat na may habang anim na pulgada. Inaasahan ng proyektong makapagdebelep ng mga ‘nursery-rearing technologies’ upang mapalaki ang mga igat sa Pilipinas batay sa inirerekomendang sukat. Sa pamamagitan nito, matutulungang mapangalagaan at mapamahalaan ang mga igat. Ang pagpapatupad ng teknolohiyang ito ay makatutulong sa pag-export ng mga igat na base sa legal nitong sukat.
Patuloy na tinutugunan ng floating eel feed ang mabagal na ‘growth at survival rate’ ng A. marmorata at A. bicolor pacifica glass eels. Naipakita ng isinagawang ‘feeding trial’ ang mas mabilis na growth at survival rate ng mga ‘eel larvae’ kumpara sa mga igat na pinapakain ng live feed.’
Sa tulong ng Philippine Council for Agriculture, Aquatic and Natural Resources Research and Development ng Department of Science and Technology (DOST-PCAARRD), ang proyektong ito ay nasa ikalawang taon na ng implementasyon. Kasama ang Konseho, patuloy pa rin ang proyekto sa pagtuklas ng mga bagong teknolohiyang makatutulong sa konserbasyon at pamamahala sa mga igat.
Karaniwang namumuhay ang mga tilipia sa tubig-tabang gaya ng ilog at lawa. Ngunit sa kasalukuyan, pinag-aaralan ng mga Pilipinong mananaliksik ang pagpaparami ng isang ‘strain’ o uri ng tilapia na kayang mabuhay sa tubig alat.
Ang Saline-tolerant Population of Improved Nilotica (SPIN) tilapia ay dinebelop ng mga mananaliksik at siyentista ng University of the Pilipinas Visayas (UPV) sa tulong at suporta ng Philippine Council for Agriculture, Aquatic and Natural Resources Research and Development ng Department of Science and Technology (DOST-PCAARRD). Nilikha ang UPV SPIN tilapia sa pamamagitan ng ‘selective breeding’ o pagpapalahi ng mga piling isda na may natatanging kakayahan. Pinili ang tilapiang Oreochromis niloticus dahil sa kakayahan nitong mabuhay sa tubig-alat.
Bukod sa UPV SPIN, dalawang lahi pa ng tilapia, na kayang mabata ang tubig-alat, ang dinebelop sa bansa. Ito ay ang Bureau of Fisheries and Aquatic Resources Brackishwater Enhanced Selected Tilapia (BFAR BEST) at BFAR-Molobicus ‘strain.’
Inaasahang ang kakayahan ng mga tilapia na mabuhay sa tubig-alat ang isa sa mga magiging tugon sa mga pagsubok sa industriya. Mabisang alagaan ang mga ganitong isda sa mga lawa o ilog na konektado sa karagatan. Dahil sa patuloy na pagtaas ng lebel ng mga karagatan, kinakaharap ng mga nagpaparami ng tilapia ang pagkamatay ng mga alagang isda dahil sa intrusyon ng tubig-alat sa mga palaisdaan sa tubig-tabang.
Base sa resulta ng mga pag-aaral, ang UPV SPIN at BFAR BEST ay nagpakita ng mabilis na paglaki at mataas na tiyansang mabuhay sa tubig-alat. Nakamit ng mga isda ang sapat na timbang na panghango, na 250 gramo sa loob ng 100 araw. Samantala, nagpamalas naman ang UPV SPIN ng pinakamagandang produksyon sa tubig-alat kumpara sa BFAR BEST at BFAR-Molobicus strain.
Inaasahan ding mapapaigting ng teknolohiya sa tilapia ang kabuhayan ng mga mangingisda. Dahil mas simple ang paraan ng pagpaparami ng mga tilapia sa tubig-alat, mas magiging madali ang pagtangkilik dito ng mga maliliit na operasyon ng akwakultura.
Tugon sa banta sa kalusugan ng saribuhay
Isinaalang-alang din ng mga mananaliksik ang posibilidad ng mga ganitong uri ng tilapia na maging mapanalakay at mapanira ng natural na saribuhay sa karagatan at sa tubig-tabang. Ayon sa UPV, ang UPV SPIN ay walang kakayahang magparami sa mga katubigang may 15 parts per thousand (ppt) na lebel ng alat o gaya ng mga tubig sa karagatan. Ito ang hahadlang sa mga tilapia na makapangambala sa karagatan.Bukod pa rito, naitala rin na ang UPV SPIN at ang mapanalakay na species ng tilapia na Sarotherodon melanotheron ay walang kakayahang magkaroon ng ‘hybridization’ o paghahalo ng dalawang uri ng tilapia na may magkasamang katangian ng magulang.
